Incidenten door prikken, snijden, bijten en spatten

Wanneer er met menselijk of dierlijk materiaal wordt gewerkt, bestaat er een kans op besmetting met bloedoverdraagbare virussen hepatitis B, hepatitis C en hiv. Er ontstaat een risico wanneer dit materiaal onverwacht vrijkomt, via prikken, snijden, bijten en spatten, bijvoorbeeld als je je verwondt met een gebruikte naald of scalpel of wanneer (bloed)spatten op een slijmvlies (oog, mond) terechtkomen.

Voorbeelden van risicovolle handelingen en omstandigheden zijn:

• Snijden, hechten, het maken van incisies, het doen van venapuncties.
• Handelingen waarbij lichaamsvocht kan wegspatten.
• Onvoorziene/ongecontroleerde omstandigheden.
• Het samen werken met scherp materiaal in hetzelfde werkveld.
• Verwerking van gecontamineerde of scherpe materialen.
• Op- of aanpakken van gebruikte scherpe materialen.

 

Jouw umc neemt technische en organisatorische beheersmaatregelen om prik-, spat-, snij- en bijtincidenten te voorkomen en daarbij de biologische arbeidshygiënische strategie volgen. De werkgever beschikt over een meldingsprocedure, zodat getroffenen zich kunnen melden en de benodigde medische nazorg kunnen krijgen. Daarnaast zal jouw umc de achterliggende oorzaken van deze incidenten onderzoeken en verbetermaatregelen treffen om ze te voorkomen. Zie de LCI-richtlijn prikaccidenten en de SRI-richtlijn accidenteel bloedcontact.

Van jou als medewerker wordt verwacht dat je veilig gedrag toont. Je kunt zelf een infectie door een spatincident voorkomen:

• Draag altijd een IIR-masker en spatbril tijdens handelingen waarbij spatten kunnen ontstaan. Voorbeelden van handelingen met een risico op spatten van lichaamsvocht, waarbij altijd een IIR-masker en een spatbril gedragen moeten worden, zijn te vinden onder de SRI richtlijn persoonlijke beschermingsmiddelen
• Bedek een niet-intacte huid met een watervaste pleister.

Als medewerker kun je zelf een infectie door een prik- of snij-incident voorkomen:

• Vermijd scherp materiaal. Voer als het kan handelingen uit met stomp of minder scherp materiaal
• Plaats de naaldencontainer binnen handbereik voordat de prik- of snijhandeling begint.
• Recap naalden nooit.
• Gebruik voor iedere injectie een nieuwe naald.

• Buig, breek of manipuleer naalden nooit. Een uitzondering mag alleen worden gemaakt als de fabrikant aangeeft dat deze handelingen bij dit product veilig kunnen worden uitgevoerd.

• Zorg ook in avond en nacht voor voldoende verlichting tijdens het prikken.
• Vermijd het overpakken van scherp materiaal zoveel mogelijk, geef het op een veilige manier aan en communiceer erbij.
• Activeer het beschermingsmechanisme onmiddellijk na de prikhandeling.
• Sluit en vervang de naaldencontainer direct zodra het niveau boven de streep komt.
• Voer scherpe herbruikbare instrumenten en voorwerpen na gebruik zo snel mogelijk af in afgesloten transportsystemen voor het proces van reiniging, desinfectie en indien van toepassing sterilisatie. Geef extra aandacht aan communicatie wanneer je samen met een collega in hetzelfde werkveld met scherp materiaal werkt.
• Geef patiënten die in staat zijn om zichzelf te prikken een eigen naaldencontainer binnen handbereik en neem het prikken over zodra de patiënt niet meer in staat is om zichzelf op een veilige manier te prikken.
• Spreek collega’s aan op onveilig gedrag en bijbehorende risico’s en meld gevaarlijke situaties.

Als je te maken hebt met een prik-, snij-, spat- of bijtincident:

1. Spoel de wond goed met water of fysiologisch zout.
2. Desinfecteer de wond met alcohol 70%.
3. Bij spataccident op slijmvliezen: het oppervlak goed spoelen met water of fysiologisch zout.
4. Probeer de gegevens (naam, geboortedatum en patiëntnummer) van de persoon waaraan je je verwond hebt te achterhalen.
5. Meld het incident in het meldingssysteem van de organisatie en volg de medische nazorgprocedure.
6. De afdeling treft verbetermaatregelen om incidenten in de toekomst te voorkomen.
7. De arbodienst stelt achterliggende oorzaken van het incident vast en kan aanvullende verbetermaatregelen adviseren.