Scabiës (schurft)

Scabiës is een jeukende huidafwijking met daarnaast vaak huiduitslag en krabletsel. Typisch voor de diagnose zijn de gangetjes in de hoornlaag van de huid onder meer tussen de vingers en in andere huidplooien.

Er zijn twee vormen van scabiës:

• Scabies crustosa: deze vorm is zeer besmettelijk; besmetting treedt op via direct huidcontact, via besmette voorwerpen of via de lucht.
• ‘Gewone’ scabiës: deze vorm is minder besmettelijk, besmetting treedt alleen op na intensief huidcontact.

Beide vormen van scabiës worden veroorzaakt door dezelfde schurftmijt. Scabiës crustosa komt voor bij patiënten met een (sterk) verminderde weerstand. Wanneer iemand met een normale immuniteit wordt besmet door een scabiës crustosa, dan ontwikkelt zich een normale scabiës.

Langdurig (15 minuten of langer) of frequent direct huid-huidcontact, gezamenlijk gebruik van bed, kleding et cetera. Bij scabiës crustosa kan besmetting via in de lucht aanwezige huidschilfers verlopen.

Vanaf het moment dat er mijten op de huid zitten (1-2 weken na besmetting) tot 12 uur na start van de eerste behandeling inclusief het uitvoeren van de bijbehorende hygiënevoorschriften. Een tweede behandeling is noodzakelijk voor effectieve behandeling.

2-6 weken. Korter bij een herinfectie (1-4 dagen). Langer bij immuungecompromitteerde personen (tot 10 weken).

Er is geen vaccin beschikbaar.

Bij gewone scabiës is er besmettingsrisico aanwezig bij langdurig (meer dan 15 minuten) of frequent huid-huidcontact. Kortdurende contacten zijn waarschijnlijk onvoldoende om de scabiësmijt te laten overlopen.

Bij scabies crustosa is het besmettingsrisico veel groter en kan behalve door kortdurend huid-huidcontact ook plaatsvinden via huidschilfers in de lucht. Ook een (kort) verblijf in dezelfde ruimte kan op deze manier al leiden tot besmetting.

• Wonen op plekken waar veel mensen dicht op elkaar wonen zoals studentenhuizen.
• In het werk contact hebben met besmette personen of besmettelijke materialen.

• Personen met een afweerprobleem of verminderde afweer door medicatiegebruik.
• Personen met chronische aandoeningen zoals een auto-immuunziekte, diabetes mellitus, lever- en nieraandoeningen of ondervoeding.
• Personen met een sensorische dysfunctie van de huid (verminderd gevoel) of al bestaande ernstige huidafwijkingen.

In zorginstellingen, ambulancezorg en daklozen- en asielzoekersopvang. Zie voor het volledige overzicht SRI-richtlijn scabies.

Zie SRI-richtlijn isolatie. Afhankelijk van het isolatiebeleid van je umc; handschoenen, barrièreschorten.

‘Gewone’ scabiës: wanneer een patiënt of medewerker besmet blijkt te zijn met scabiës is het van belang in kaart te brengen of er risicocontacten zijn geweest. Dit betreft mensen die langdurig (langer dan 15 minuten) of frequent intensief huid-huidcontact met een index hebben gehad in de besmettelijke periode. Dit betreft bijvoorbeeld medewerkers die lichamelijke zorg verlenen. Deze risicocontacten moeten behandeld worden. Het is van belang zoveel mogelijk gelijktijdig te behandelen en de bijbehorende wasinstructies strak te volgen.

Scabiës crustosa: vanwege de grote besmettelijkheid, ook via huidschilfers in de lucht, is het van groot belang om direct alle contacten in kaart te brengen en te behandelen. Het verdient aanbeveling om hiervoor een Outbreak Management Team te formeren, en als er hierbij medewerkers betrokken zijn, een bedrijfsarts aan het OMT toe te voegen.

• Scabiës | LCI-richtlijn RIVM