Wet- en regelgeving
Voor veilig en gezond werken zijn er voorschriften van de overheid. De precieze invulling daarvan is neergelegd bij werkgevers en medewerkers.
In de Arbowet zijn de volgende algemene voorschriften relevant:
Artikel 3. lid 1: De werkgever voert beleid gericht op goede arbeidsomstandigheden.
Artikel 3. lid 2: De werkgever moet risico’s voorkomen en als dat niet mogelijk is, deze risico’s beperken.
Artikel 5: De werkgever inventariseert en evalueert de risico’s en stelt een plan van aanpak op.
Artikel 8: De werkgever zorgt voor voorlichting, instructie en training aan medewerkers.
Artikel 11: De medewerker is verplicht mee te werken aan het op een veilige manier benutten van de omstandigheden en op een veilige manier werkzaamheden te verrichten.
Artikel 18: De werkgever stelt de medewerkers periodiek in de gelegenheid een onderzoek te ondergaan, dat erop is gericht de risico's die de arbeid voor de gezondheid van de medewerkers met zich brengt zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken.
Specifiek voor nachtarbeid is het volgende artikel uit het Arbobesluit van toepassing:
Artikel 2.43: Iedere medewerker die voor de eerste keer werk in nachtdienst gaat verrichten, wordt in de gelegenheid gesteld om vóór de aanvang van het werk een arbeidsgezondheidskundig onderzoek te ondergaan (aanvulling op artikel 18. Arbowet).
De Arbeidstijdenwet (ATW) is de Nederlandse vertaling van de Europese Arbeidstijdenrichtlijn (EAT-richtlijn). De ATW voldoet aan alle Europese minimumeisen en is de leidende wetgeving voor werkgevers in Nederland, inclusief umc’s. De ATW geeft algemene regels voor werktijden, pauzes en rusttijden van medewerkers. Met deze regels wil de Rijksoverheid medewerkers beschermen tegen te lange werkdagen. Maar ook de combinatie van werk, privé en zorgtaken gemakkelijker maken.
Artikel 5.8: Nachtdiensten zijn extra belastend voor medewerkers. Daarom gelden voor nachtwerk strengere aanvullende regels over de werkduur, rusttijden en het aantal diensten. In de cao kunnen hierover aanvullende afspraken door werkgevers en medewerkers gemaakt zijn.
Artikel 5.9: Consignatiediensten (oproepdiensten) zijn naast de reguliere diensten extra belastend voor medewerkers. Daarom gelden voor consignatiediensten over de werkduur, frequentie, rusttijden en in combinatie met nachtdienst aanvullende regels.
De ATW laat ruimte voor maatwerk via cao-afspraken. Cao’s zoals de Cao umc of Cao AMS (voor medisch specialisten) mogen binnen bepaalde grenzen afwijken van de standaardregels, als dat verantwoord is en er voldoende rust en compensatie tegenover staat, zoals vastgelegd in de ATW zelf, artikel 1.5.